Sierpniowy odpust św. Jadwigi

Wszystko wskazuje na to, że chodzi tu od dwa papieskie pisma adresowane osobiście do przełożonej opactwa cysterek w Trzebnicy Gertrudy, córki św. Jadwigi z dnia 8 czerwca 1267 roku. W pierwszym z tych aktów Klemens IV nadaje opactwu mniszek prawo posiadania i troski o relikwie św. Jadwigi. Jednocześnie w bulli nadaje wszystkim nawiedzającym kościół cysterek w Trzebnicy odpust w doroczne święto Translacji jej relikwii.

Druga bulla wydana tego samego dnia również utrzymująca formę listu odpustowego nadaje 140 dni odpustu dla wszystkich uczestników i nawiedzających kościół trzebnicki w dzień Translacji i w oktawę tej uroczystości.

Interpretując to wydarzenie można domniemywać, że to właśnie te dokumenty stały się dla Gertrudy oficjalną informacją z Stolicy Apostolskiej o kanonizacji swej matki o co przez lata zabiegała. Po drugie, te kolejne dokumenty (po samej bulli kanonizacyjnej zawierającej już łaski odpustowe na uroczystość 15 października) są wyrazem troski i zainteresowania papieża sprawą nowej świętej i dobra duchowego wiernych diecezji wrocławskiej i pielgrzymów do grobu patronki Śląska. Trzeci wniosek to z kolei dowód na sprawne działanie polskiej i śląskiej dyplomacji w kurii papieskiej i wpływu na podejmowane tam decyzje związane z Polską i Kościołem na tym terenie.

Na takie rozwiązanie tej zagadki wskazuje także upływ czasu, gdyby bowiem Gertruda wpierw dowiedziała się o kanonizacji, a następnie zwróciła się do papieża o dodatkowe odpusty z racji planowanych ceremonii w Trzebnicy, nie byłaby w stanie przygotować obchodów na sierpień. I ostatnia sprawa: gdyby Gertruda powiadomiła papieża o Translacji relikwii św. Jadwigi podałaby odpowiednią datę, która z całą pewnością zostałaby wspomniana w liście papieskim, a która w tekście dokumentu nie występuje.

Zaopatrzona w udzielone odpusty papieskie i stosowne pozwolenia ksieni Gertruda mogła przystąpić do organizacji obchodów pokanonizacyjnych w Trzebnicy. Otwarcie grobu i podniesienie relikwii św. Jadwigi nastąpiło zgodnie z Żywotem 17 sierpnia 1267 roku, jednak data ta nie jest do końca pewna. Zbliżona była jednak do uroczystości św. Bartłomieja, patrona kościoła klasztornego cysterek. Z kolei Translacja odbyła się dwuetapowo: pierwsza wiązała się z przeniesieniem doczesnych szczątków świętej do tymczasowego miejsca ich przechowywania w kaplicy św. Jana Chrzciciela, a druga, w dwa lata później, również w dzień św. Bartłomieja, do docelowego miejsca jakim stała się kaplica grobowa i relikwiarzowa ku czci św. Jadwigi ufundowana przez wnuka świętej, arcybiskupa salzburskiego Władysława.

Dzięki takiemu rozwiązaniu bez dalszych kanonicznych komplikacji pisma papieskie o udzielonych odpustach pozostały w mocy i przez wieki stanowiły duchowy dar wzmacniający religijny wymiar pielgrzymowania do grobu św. Jadwigi.