W wielu rodzinach po raz pierwszy zasiądą do wigilijnej wieczerzy najmłodsi członkowie. Otrzymają swoje własne talerzyki i możliwość spróbowania wyjątkowych, świątecznych potraw. Dumni rodzice z błyskiem w oczach będą dziękować za komplementy, jak pięknie i zdrowo chowają się ich maluchy. Skorzystają też z pewnością z okazji, aby pochwalić się dobrym apetytem dziecka i jego otwartością na nowe smaki.

- Należy pamiętać, że czas świąt nie może być odstępstwem od zasad rozszerzania diety najmłodszych dzieci - przypomina Justyna Kłeczek, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. - Nowe produkty wprowadzajmy pojedynczo. Nie zachęcajmy maluchów do jedzenia ciężkostrawnych, tłustych dań.

Szczególnie najmłodsze dzieci, w okresie rozszerzania diety, powinny otrzymywać wyłącznie posiłki przygotowane ze składników bezpiecznych i najwyższej jakości. „Dorosła” żywność, która nie odpowiada potrzebom kształtującego się, wrażliwego organizmu, nie jest dla nich. Ważne, aby przestrzegać regularnych pór posiłków dziecka.

Zarówno ilość, jakość, jak i częstotliwość posiłków podawanych dzieciom, szczególnie w trakcie 1000 pierwszych dni życia, mają ogromne znaczenie - także w tym wyjątkowym, świątecznym okresie. W pierwszych latach życia człowieka trwa bowiem proces tzw. programowania żywieniowego, które warunkuje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie metabolizmu.

Organizm jest w tym czasie szczególnie wrażliwy na nadmiar lub niedobór składników odżywczych. Przyzwyczajanie najmłodszych do zbyt obfitego jedzenia, kalorycznych, ale ubogich w wartości odżywcze potraw, spożywania nadmiernych ilości soli i cukru może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka w przyszłości, takie jak zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia czy cukrzycy typu II.

Zapobiegać im można już we wczesnym dzieciństwie poprzez przyzwyczajanie dziecka do prawidłowego sposobu żywienia przy każdej okazji. Szczególnie tej, która gromadzi przy stole całą rodzinę.

Ożywczą odmianą od wieloletnich zwyczajów będzie wspólne szukanie pomysłów na urozmaicenie wigilijnego stołu. Warto przy tej okazji przyjrzeć się serwowanym potrawom i pokusić się o małe modyfikacje tradycyjnie pożywnej kuchni polskiej - tak, aby były dla nas zdrowsze i mniej obciążały układ pokarmowy.

- Nie wpłynie to negatywnie na jakość naszych potraw, a jedynie sprawi, że odchodząc od świątecznego stołu będziemy czuć się lekko - zapewnia Katarzyna Wiktorowicz, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. - Warto również podczas przyrządzania potraw wigilijnych wziąć pod uwagę odbiorców naszych kulinarnych poczynań i dopasować menu do wieku i możliwości członków rodziny.

Katarzyna Wiktorowicz poleca zacząć od właściwego doboru produktów spożywczych: sprawdzania daty ich przydatności do spożycia, czytania etykiet i wybierania produktów od sprawdzonych producentów. - Pamiętajmy, że dobry twaróg na sernik to taki, który ma w składzie tylko ser twarogowy mielony i ewentualnie żywe kultury bakterii - przypomina Katarzyna Wiktorowicz. - Kapusta kiszona nie powinna zaś być zaprawiana octem, cukrem czy substancjami konserwującymi.

Inna rzecz, na którą warto zwrócić uwagę, to techniki przygotowania potraw: najzdrowsze są gotowanie (w małej ilości wody lub na parze), duszenie, pieczenie i grillowanie.

- Tradycyjna ryba po grecku będzie lżejsza, jeśli do jej przygotowania użyjemy marynowanej (np. w oliwie z oliwek, sosie sojowym, miodzie), grillowanej ryby. Wykwitną modyfikacją tradycyjnego karpia będzie z kolei podanie go duszonego lub pieczonego, z sosem szpinakowym czy orzechowym. Wyszukaną marynatę do śledzi (bogatą w witaminy A, C, E i z grupy B, minerały: wapń, żelazo, potas, i cenne kwasy tłuszczowe) będą stanowić suszone owoce lub orzechy w połączeniu z cebulą i oliwą z oliwek - podpowiada Katarzyna Wiktorowicz.

Można nawet "unowocześnić" świąteczne pierogi! Przygotowując je na bazie mąki jaglanej, kasztanowej lub gryczanej, z oryginalnym farszem: z maku, pieczonej dyni lub wędzonego łososia. Warto też samodzielnie upiec szynkę, pasztet mięsny lub warzywny. Ten ostatni doskonale urozmaici nasz stół podczas postnej kolacji wigilijnej i będzie odpowiedni nawet dla małego dziecka.

Z okazji Gwiazdki dzieci otrzymują liczne paczki „od Mikołaja”: w żłobku, przedszkolu, z pracy rodziców czy od chcących im sprawić przyjemność najbliższych. Dobrze pamiętać, że dla maluchów już sam świąteczny czas jest pełen magii i niezwykłych wrażeń – nie trzeba im go dodatkowo osładzać, szczególnie niskiej jakości czekoladą czy łakociami bez wartości odżywczych, składającymi się niemal wyłącznie z cukru i tłuszczu.

Oczywiście, często trudno jest odmówić sobie świątecznych smakołyków, i to nawet nam, dorosłym.

- Każdy z nas uwielbia świąteczne przysmaki. Na szczęście jest kilka sztuczek, by dalej móc się cieszyć i rozpieszczać bliskich pysznymi daniami. Dla dzieci największą frajdą jest wspólne pieczenie pierniczków. A przecież możemy wybrać ich zdrowszą wersję, z miodem zamiast białego cukru i mąką żytnią zamiast pszennej. Tak „odchudzone” słodycze także będą pyszne, a przy okazji pożywne i zdrowe - mówi Aleksandra Kołodziejczak, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”

Warto wypróbować polecany przez edukatorkę przepis na zdrowszą wersję świątecznych pierniczków – ich wspólne pieczenie i spożywanie w najmłodszych wzbudzi dużo większy zachwyt niż sklepowe Mikołaje z czekolady. A przy tym będzie zdrowo – i jakże tradycyjnie!

Składniki: 1 i ¾ szklanki mąki żytniej, ¼ szklanki miodu, 2 łyżki ksylitolu, 1,5 łyżki jogurtu naturalnego, 1 jajko, ½ łyżeczki sody, 2 łyżeczki przyprawy do piernika.

Przygotowanie: W garnku podgrzewamy miód z ksylitolem, tak, aby ksylitol się rozpuścił. W misce łączymy składniki: mąkę, przyprawę do piernika, sodę, jajko oraz jogurt. Dodajemy miód z ksylitolem. Następnie wyrabiamy ciasto. Jeśli po wyrobieniu jest bardzo miękkie, można je odstawić na kilka minut do lodówki. Po wyjęciu rozwałkowujemy ciasto i przy pomocy dzieci wycinamy pierniczki. Pieczemy je około 12-15 minut w piekarniku rozgrzanym do 190 stopni.