Wspólnym mianownikiem jest prowadzenie badań nad powojennymi dziejami ziem przyłączonych do Polski po 1945 r., a następnie prezentacja ich wyników społeczeństwu w możliwie przystępny sposób – poprzez działalność edukacyjną, popularyzatorską i wystawienniczą. Jak podkreślają historycy, powojenne losy Ziem Zachodnich i Północnych to opowieść o ważnych, przełomowych momentach w historii Polski i Europy, a także w dziejach sąsiedztwa naszego kraju z innymi narodami. Bez niej nie sposób zrozumieć współczesnego świata. Czy „muzeum w wielu miejscach” spełni swoje zadanie i zwróci uwagę Polaków?

Coś więcej niż budynek

Sieć Ziem Zachodnich i Północnych to realizowany pod auspicjami ministra kultury i dziedzictwa narodowego program współpracy pięciu instytucji z pięciu miast zajmujących się powojennymi dziejami Ziem Zachodnich i Północnych. Są to: Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” (Wrocław), Instytut Zachodni (Poznań), Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski (Opole), Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego (Olsztyn) oraz Centrum Dialogu Przełomy (Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie).