Wyróżnione specjalnym insygnium „Ojczyzna Swemu Obrońcy” zostaną miejsca spoczynku czterech żołnierzy Kampanii Polskiej 1939 roku, którzy 80 lat temu stanęli w obronie niepodzielności i suwerenności Rzeczpospolitej Polskiej. Oto oni:

Podpułkownik Władysław Żabiński – urodzony w 1892 roku w Łososinie pow. Kosów w woj. Poleskim. W 1913 roku ukończył Gimnazjum w Białymstoku i wstąpił jako kadet jednoroczny do wojska rosyjskiego. Rok później ukończył szkołę oficerską w Peterkowie. Brał udział w I wojnie światowej w stopniu kapitana. W grudniu 1917 roku wstąpił do II. Korpusu Polskiego. Brał udział w bitwie pod Kaniowem, gdzie dostał się do niewoli niemieckiej, z której został zwolniony w październiku 1918 roku. Powrócił do kraju i wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego.

Od 1934 roku służył w Korpusie Ochrony Pogranicza. Dowodził batalionem KOP „Orany”. We wrześniu 1939 roku brał udział w walkach z Niemcami jako dowódca 79. Pułku Piechoty w Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Polesie” generała Franciszka Kleeberga. Po jej kapitulacji znalazł się w niemieckiej niewoli, którą opuścił dopiero wiosną 1945 roku po wyzwoleniu obozu jenieckiego przez wojska amerykańskie. Przez swoich kolegów oficerów został wybrany komendantem zgrupowania oficerów WP w Willebadessen i pełnił tę funkcję aż do momentu powrotu do kraju w marcu 1946 roku.

Osiadł we Wrocławiu, znajdując pracę w Państwowej Fabryce Sztucznego Jedwabiu, zarabiając na życie jako kasjer. Pracował tam 1960 roku kilkukrotnie unikając zwolnienia jako przedwojenny oficer dzięki wstawiennictwu przyjaciół. W tym samym roku przeszedł na emeryturę, szukając jednocześnie możliwości dorobienia do skromnego świadczenia. W 1964 roku rozpoznano u niego gruźlicę. Po krótkim pobycie w szpitalu skierowano na leczenie sanatoryjne. Zmarł w Kamieńcu Ząbkowickim w 1965 roku.

Został odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi czy Krzyżem Kaniowskim.

Komandor porucznik Mieczysław Wróblewski – urodzony w 1916 roku w Zamościu. Absolwent Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. Promocję oficerską uzyskał 15 października 1938 roku. 1 marca 1939 roku otrzymał przydział jako oficer wachtowy na trałowcu „Rybitwa”, na którym służył do 17 września 1939 roku. Brał udział w wielkiej bitwie powietrzno-morskiej na Zatoce Gdańskiej w pierwszych dniach Kampanii.

Po rozbrojeniu swojego okrętu został wcielony do garnizonu broniącego Półwyspu Helskiego, walcząc na pozycji „Jastarnia”. Po kapitulacji dostał się do niewoli niemieckiej, z której powrócił w 1946 roku jako członek misji rewindykacyjnej polskich trałowców z Travemünde. Wśród nich była m.in. „Rybitwa”, na której pokładzie symbolicznie powrócił do Polski. Do 1947 roku pełnił funkcję oficera flagowego Dowódcy Marynarki Wojennej. Następnie, awansowany do stopnia kapitana, objął dowodzenie trałowcem „Żuraw”. Pełnił również funkcję oficera artylerii Flotylli Trałowców, a następnie dowódcy trałowca „Delfin” i 3. Dywizjonu Flotylli Trałowców.

Od końca 1949 roku pełnił funkcję dyrektora nauk i zastępcy komendanta Szkoły Specjalistów Morskich w Ustce. 18 lutego 1952 roku został zwolniony ze służby w okresie czystek stalinowskich, w stopniu komandora podporucznika. Od 1953 roku mieszkał we Wrocławiu, gdzie podjął pracę w Zarządzie Okręgowym Dróg Wodnych. Dziesięć lat później objął stanowisko kierownika Inspektoratu Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu. Był również głównym nawigatorem w Zjednoczeniu Żeglugi Śródlądowej i Stoczni Rzecznych oraz wykładowcą w Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu, autorem podręcznika „Teoria prowadzenia statku”.

W latach 1980–1981 oraz 1984–1985 był delegowany jako specjalista i ekspert w dziedzinie żeglugi śródlądowej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych do spraw Afryki do Etiopii i innych krajów afrykańskich. Uczestniczył w charakterze eksperta w pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej. Zmarł 26 czerwca 2009 roku.

Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Podporucznik Stanisław Kiałka – urodzony w 1911 roku w Słupi Kapitulnej k. Rawicza. Absolwent rawickiego gimnazjum, kolegium jezuickiego w Pińsku oraz student Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1930 roku złożył śluby zakonne w Zakonie Jezuitów, lecz po wybuchu wojny uzyskał zgodę na wstąpienie do wojska. We wrześniu 1939 roku służył w 261. kompanii sanitarnej, z którą brał udział w obronie Lwowa.

Po kapitulacji miasta wrócił do Wilna, gdzie zaangażował się w pracę konspiracyjną w ZWZ-AK. Prowadził komórkę legalizującą, która zaopatrywała ludzi podziemia w dokumenty. Zajmował się też organizacją lokali kontaktowych i budową sieci łączności. Na początku 1942 roku został awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny i przeniesiony na stanowisko adiutanta komendanta Okręgu Wilno ZWZ-AK ppłk. Aleksandra Krzyżanowskiego. Był kwatermistrzem. Stworzył komórki „Przerzut” i „Grupa Perkun”, które zajmowały się bronią. Zorganizował Grupę Łączności Konspiracyjnej „Kozy”. Zajmował się także łącznością oraz pomocą dla ukrywających się oraz rodzin wojskowych bez środków do życia.

W 1944 r. przygotował i przeprowadził wyjście sztabu polowego połączonych sił AK Okręgu Wilno i Nowogródek z Wilna do Dziewiniszków. Nie dał się internować przez Sowietów w lipcu 1944 r. Po powrocie do Wilna nadal działał w konspiracji. NKWD aresztowało go 24 stycznia 1945 r. Został skazany 29 sierpnia 1945 r. na 15 lat katorgi, która została później skrócona do 11 lat. Odbywał ją w Workucie.

Do Polski wrócił pod koniec 1956 r. i zamieszkał we Wrocławiu. Dwa lata później na własną prośbę został zwolniony z niższych święceń kapłańskich oraz ślubów zakonnych. Do przejścia na emeryturę w 1976 r. pracował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Działał też społecznie. Do śmierci Kiałka i jego rodzina byli pod stałą obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Zmarł 30 maja 1980 r.

Został odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Kapitan dypl. Roman Paulik – urodzony w 1897 roku w Rzeszowie. Absolwent i weteran austriackich szkół wojskowych oraz frontu włoskiego podczas pierwszej wojny światowej, w stopniu porucznika artylerii. Ciężko ranny podczas walk, ostatnie tygodnie wojny spędził we Lwowie, w którym wziął wkrótce udział w walkach polsko-ukraińskich w składzie Legii Oficerskiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, walcząc na froncie łotewskim jako oficer łączności dywizjonu artylerii.

W latach międzywojennych kontynuował karierę wojskową. Pracę sztabową łączył z obowiązkami dowódcy baterii artylerii najpierw we Lwowie, a późnej w Przemyślu. We wrześniu 1939 roku otrzymał przydział na przyczółek mostowy Toruń, później wszedł w skład Grupy Operacyjnej gen. Tokarzewskiego w charakterze zastępcy szefa Oddziału III. Brał udział w całym szlaku bojowym jednostki od walk na przedmościu toruńskim, poprzez Bitwę nad Bzurą, aż do momentu dostania się do niewoli 23 września 1939 roku.

Po zajęciu kraju przez wojska radzieckie w 1945 roku powrócił do Polski. Bezskutecznie starał się o przydział do wojska, jednak wobec braku tej możliwości podjął cywilną pracę zarobkową najpierw w Toruniu, a następnie we Wrocławiu. Żył skromnie w niemal całkowitym zapomnieniu. Zmarł w 1971 roku.

Był synem generała dywizji Franciszka Paulika, dowódcy pułku w czasie wojny polsko-ukraińskiej i dywizji w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Aresztowany przez Sowietów w listopadzie 1939 roku zaginął bez śladu. Odnalazł się dopiero na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej. Pochowany jest na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Kapitan Roman Paulik został odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym i Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.

---

Celem wieloletniego projektu „Ocalamy”, realizowanego przez Wojewodę Dolnośląskiego przy współpracy z Biurem Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej, jest odnalezienie oraz oznakowanie specjalnym znakiem graficznym grobów osób czynnie zaangażowanych w walkę o niepodległość i jej utrzymanie na przełomie pierwszej i drugiej dekady ubiegłego wieku. Intencją jest również zabezpieczenie grobów przed ewentualną likwidacją przy współpracy z cmentarzami komunalnymi i parafialnymi. Więcej o projekcie „Ocalamy" TUTAJ.