Polskie miejsca pamięci na Wschodzie, m.in. na Kresach, wymagają ciągłej opieki i konserwacji. Odra–Niemen od lat zajmuje się tymi ważnymi dla polskiej tożsamości lokalizacjami. – Na Dolnym Śląsku nie ma miejsc pamięci i grobów rodzinnych naszych przodków. Kiedy przed laty pierwszy raz pojechaliśmy na Wschód, na Białoruś, zobaczyliśmy te polskie cmentarze. Stawialiśmy znicze na grobach czyjejś prababki, prapradziadka. Dla nas to był szok, bo my nie mieliśmy takich grobów u siebie – opowiadała o początkach Ilona Gosiewska.

W 2012 roku Odra–Niemen dostała propozycję od mera rejonu solecznickiego na Litwie, który chciał, żeby Polacy objęli opieką dosyć zniszczone miejsca pamięci. – Zorganizowaliśmy duży obóz dla młodzieży z Dolnego Śląska. Dwa tygodnie remontowaliśmy cmentarz razem z mieszkającymi tam Polakami. Dzięki tym remontom nawiązywały się przyjaźnie, kontakty. Poznawaliśmy historie związane z Polską. Wszystko to budowało nasze stowarzyszenie. I tak się zaczęło. Do dzisiaj jest to dla nas bardzo ważny obszar – podkreślał Eugeniusz Gosiewski.

Stowarzyszenie uczy młode pokolenie, że te ślady związane z polską historią i tożsamością są widoczne na cmentarzach. Pamięć o tych miejscach nie zanika. – Najczęściej jeździliśmy na Litwę. Byliśmy na Łotwie, Ukrainie, gdzie często podążamy szlakiem wołyńskim, na Białorusi, w Mołdawii, na Zaolziu. Jeżdżą z nami młodzi ludzie w ramach różnych projektów. Próbujemy zainteresować uczniów dolnośląskich szkół. Temat wydaje się trudny, niezwiązany z nowoczesnym światem multimedialnym, ale młodzież przyznaje, że wolontariat w tych miejscach pamięci jest dla niej najciekawszy – mówiła Ilona Gosiewska.