Obserwatorium Społeczne zorganizowało na Ostrowie Tumskim ogólnopolską konferencję naukową pt. „Realizacja praktyczna ochrony klimatu w działaniach archidiecezji wrocławskiej podjętych w latach 2016–2023 w myśl encykliki papieża Franciszka Laudato Si’ . Była to okazja do zaprezentowania nauczania Kościoła w temacie ochrony środowiska i ekologii, a także do pokazania działań realizowanych przez archidiecezję wrocławską w trosce o czyste powietrze i naturę.

Biocentryzm nie

Konferencja inaugurowała działania Instytutu Ekologii Integralnej w ramach fundacji Obserwatorium Społeczne. – Podejmujemy próbę namysłu nad ochroną klimatu w jej bardzo praktycznym aspekcie. Nie może istnieć jednak praktyka bez teorii, postępowanie bez właściwego uzasadnienia. Mając to na uwadze, abp Józef Kupny powołał do istnienia instytut, którego misją jest koordynacja działalności naukowej i edukacyjnej związanej z troską o świat natury oraz relacjami pomiędzy przyrodą a społeczeństwem – mówi ks. dr Artur Szela, prezes fundacji.

Dyrektor instytutu ks. prof. Jerzy Tupikowski zwraca uwagę na najnowszą adhortację papieża Franciszka o zmianach klimatycznych Laudate Deum. To kontynuacja encykliki Laudato Si’. – Papież wprost mówi, że ocieplenie klimatu nie jest jedną z hipotez. Ojciec Święty sygnalizował je w encyklice 8 lat temu. Dał propozycję troski, a teraz w adhortacji poszedł krok dalej, w radykalne wołanie. Słowo klucz tego dokumentu to „niepokój”. Zapaść klimatu nie może być problemem teoretycznym – mówi ks. prof. Tupikowski.

Zwraca uwagę, że ekologia jest elementem ewangelizacji, gdyż Kościół powinien wychowywać w duchu troski i szacunku do środowiska naturalnego, co jest wpisane w chrześcijańską postawę. – Ekologię można też wykrzywić i pójść w stronę biocentryzmu. Papież przed nim ostrzega, a proponuje dobrze sprofilowany, umiejscowiony antropocentryzm. Powinniśmy wychowywać nowego człowieka, ale zwracać jednocześnie uwagę na przeideologizowane społeczne ruchy. Ekologia w jakimś sensie została zawłaszczona przez niektóre środowiska, dalekie od chrześcijańskiego światopoglądu – oświadcza ks. prof. Tupikowski.

Jego zdaniem, Kościół podchodzi do tej nauki zdroworozsądkowo, wychodząc z Ewangelii i proponując jej wersję zrównoważoną i równoważącą. – Mówiąc krótko, serce się kraje, jeśli ktoś ubolewa nad liśćmi spadającymi z drzew na bruk, a jednocześnie jest niewrażliwy na los ludzi niepełnosprawnych, nienarodzonych czy starszych – tłumaczy.

Od słów do czynów

Podczas konferencji uczestnicy dowiedzieli się, jak realizowane są różne projekty ekologiczne w archidiecezji wrocławskiej, w tym przeprowadzana na dużą skalę termomodernizacja budynków Ostrowa Tumskiego. Pochłania ona miliony złotych, ale problem ten leży na sercu metropolicie wrocławskiemu. To abp Kupny jako jeden z pierwszych po encyklice Laudato Si’ wydał dokument – apel w sprawie troski o jakość powietrza i środowisko naturalne. Przekonywał, że zanim zastosujemy przepisy i technologie, musimy budować styl życia, pewną mentalność, która odrzuci lekkomyślność. Nasze wybory, także te związane z troską o środowisko, mają wymiar moralny.

– W archidiecezji szybko przeszliśmy od słów do czynów: od edukacji przez media, a także katechezę w szkołach, po spore inwestycje w termomodernizację budynków na Ostrowie Tumskim. Dzięki temu powietrze jest tu czystsze. Mamy też plany na przyszłość, które sprawią, że zostawimy je następnym pokoleniom w jeszcze lepszym stanie – mówił ks. dr hab. Rafał Kowalski, prorektor PWT.

Uczestnicy konferencji usłyszeli także o planach budowy farmy fotowoltaicznej, która będzie pierwszym tego typu obiektem na terenie Wrocławia. Kulminacyjnym momentem wydarzenia było podpisanie umowy na termomodernizację obiektów wrocławskiej Caritas w Dobroszycach.

Ksiądz Bartłomiej Kłos przedstawił z kolei nauczanie Kościoła w temacie ekologii i troski o środowisko naturalne, które nie zaczęło się – jak wielu uważa – od papieża Franciszka, ale ma korzenie jeszcze w latach 60. XX wieku. – Już Paweł VI w encyklice Gaudium et spes z 1965 r. wypowiadał się jako głowa Kościoła na tematy ochrony środowiska i zanieczyszczenia powietrza. W 1971 r. podczas kongresu mówił: „Jeśli nic nie uczynimy, to wszyscy wyginiemy” – mówił ks. Kłos.