600-letni brewiarz powrócił

Pergaminowy kodeks z tekstami Liturgii Godzin pamięta odległe wieki – powstał 5 lat po Bitwie pod Grunwaldem. Wykonany został na zamówienie Marcina z Oławy przez Jana z Połańca. Na kartach dzieła można wyczytać nawet informację o dacie dziennej jego ukończenia: 18 października 1415 r. – Widać na nim ślady codziennego używania – mówi Grażyna Piotrowicz, dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej. – A wyeksponowanie świąt ważnych dla diecezji wrocławskiej, np. św. Jadwigi, potwierdza, że był przeznaczony dla duchowieństwa tego terenu.

Brewiarz – nazywany „Breviarium Wratislaviense” lub „Liber viaticus” – do czasów II wojny światowej znajdował się w zbiorach dawnej Biblioteki Miejskiej we Wrocławiu. W 1943 r., wraz z innymi zbiorami, został umieszczony w pałacu w dzisiejszych Ramułtowicach. Wiadomo, że trafił do skrzyni nr 33 i... zniknął wraz z innymi rękopisami. Przez lata uważany za zaginiony, w lipcu 2009 r. pojawił się w ofercie krakowskiego antykwariatu Rara Avis. Miał zostać wystawiony na aukcji. Gdy Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu zidentyfikowała go, został wycofany z katalogu aukcyjnego i zwrócony prywatnej właścicielce.

– Gdy dowiedziała się, że jest on dziełem zrabowanym, podjęła sama decyzję o zwrocie. Nie odbył się żaden proces sądowy; ta pani sama okazała dobrą wolę, uznając prawo własności biblioteki – mówiła minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Małgorzata Omilanowska, która wzięła udział w uroczystości. – Cieszymy się, że brewiarz trafia w dobre ręce, wzbogacając największy w Polsce zbiór pięknych iluminowanych średniowiecznych rękopisów. Warto dodać, że jest dziełem wielkiej urody. Dekorowany pięknymi inicjałami, droleriami, malowanymi z wielkim mistrzostwem, pozostaje arcydziełem sztuki miniatorskiej.

Oddział Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu powstał w 1947 r., m.in. na bazie zbiorów dwóch funkcjonujących wcześniej bibliotek wrocławskich – uniwersyteckiej i miejskiej. Obecnie znajduje się tu ponad 13 tys. rękopisów, w tym 3 tys. bogato iluminowanych manuskryptów średniowiecznych. Jest to największa taka kolekcja w Polsce. Ok. tysiąc należących do niej dzieł jest dostępnych w Bibliotece Cyfrowej UWr. Odzyskany brewiarz również zostanie w przyszłości zdygitalizowany.

  Minister Małgorzata Omilanowska z odzyskanym brewiarzem Agata Combik /Foto Gość   Rękopis zawiera 424 pergaminowe karty o wymiarach 35 cm x 24 cm Agata Combik /Foto Gość