200-lecie Ossolineum - będzie się działo

W 2017 roku mija 200 lat od założenia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, który powstał we Lwowie w 1817 r. z inicjatywy Józefa Maksymiliana Ossolińskiego - uczonego, bibliofila i kolekcjonera.

- Ossolineum to instytucja, przed którą przed 200 laty jej twórca postawił trudne zadanie - mówi jej dyrektor dr Adolf Juzwenko. - Miała ona pomagać zniewalanemu narodowi w zachowaniu własnej tożsamości. Ossoliński uznał, że skutecznie służyć będzie temu przedsięwzięciu instytucja, w skład której wejdą biblioteka, muzeum i wydawnictwo. Ossolińskie zbiory biblioteczne i muzealne ułatwiały historykom i twórcom literackim badanie dziejów Rzeczpospolitej i jej związków z Europą, a publikacje Ossolińskiej Oficyny wydawniczej docierały do Polaków we wszystkich zaborach.

Akt fundacyjny biblioteki – „Ustanowienie familijne” J.M. Ossoliński przesłał cesarzowi 18 października 1816 r., cesarz je zaaprobował 4 czerwca 1817 r. Kolekcję założycielską stanowiły, ofiarowane przez Ossolińskiego, zbiory książek, rękopisów, numizmatów i muzealiów.

Jednym z celów powołanej fundacji było gromadzenie, udostępnianie i zachowanie dla potomności piśmiennictwa i dzieł sztuki oraz innych narodowych pamiątek. W drugiej połowie lat 20. XIX wieku powstała instytucja, składająca się nie tylko z biblioteki, ale także z muzeum i towarzystwa naukowego, które prowadzić miało badania literackie i historyczne, oraz własnej drukarni i czasopisma naukowego.

Ossoliński powołał do życia instytucję narodową, zapewnił jej trwałość i stabilność finansową. Od samego początku wspierało ją liczne grono ofiarodawców.

W strukturach Ossolineum funkcjonują dzisiaj, tak jak postanowili założyciele, biblioteka, Muzeum Książąt Lubomirskich i wydawnictwo. Ponadto w 2016 roku otwarte zostało ossolińskie Muzeum Pana Tadeusza.

- Zbiory Zakładu Narodowego to obecnie blisko 2 mln jednostek, z czego 1,7 mln stanowią zbiory biblioteczne. Są to: druki XIX-XXI wieku - książki i czasopisma, rękopisy, dokumenty, stare druki, mapy i plany, dokumenty życia społecznego oraz zbiory mikroformowe i zasoby cyfrowe - wyjaśnia Mariusz Dworsatschek, wicedyrektor zakładu, odpowiedzialny za Bibliotekę Ossolineum.

Rok Jubileuszowy sprzyja nie tylko podsumowaniom i krystalizowaniu się planów związanych z przyszłością Ossolineum. W programie jubileuszu przygotowano także wydarzenia mające na celu przypomnienie roli historycznej Ossolineum oraz informowanie o zadaniach realizowanych przez zakład dzisiaj i zamierzeniach na następne lata.

- 200 lat istnienia zobowiązuje, dlatego, w ramach jubileuszu, zaplanowaliśmy wiele przedsięwzięć, które honorowym patronatem objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda - mówi dyr. Juzwenko.

W ramach obchodów Jubileuszu Ossolineum zaprasza na wystawy:

• „200 lat Ossolineum. 1817- 2017” - eksponowana będzie w budynku Ossolineum od 5 czerwca do 30 listopada 2017. Tam zaprezentowane zostaną ossolińskie zbiory, m.in. książki, czasopisma, dokumenty, grafiki i fotografie, obrazujące dzieje i codzienną pracę zakładu od czasów J.M. Ossolińskiego aż po dzień dzisiejszy.
• „Zapamiętane, zapomniane… Wystawy ossolińskie w zbiorach Działu Dokumentów Życia Społecznego” - eksponowana będzie w ossolińskim ogrodzie barokowym od 5 czerwca do 30 listopada 2017. Prezentowane na niej będą afisze, fotografie, zaproszenia, ulotki oraz plakaty organizowanych w latach 1947-2016 wystaw ossolińskich.
• „200 lat Ossolineum. Litteris et Artibus. Zakład Narodowy im. Ossolińskich (1817–2017)” to wystawa objazdowa, która przez rok, od 5 czerwca 2017, będzie eksponowana w wybranych instytucjach w kraju i za granicą.

Kulminacyjnym punktem jubileuszu będzie Gala Jubileuszowa 5 czerwca 2017 w Operze Wrocławskiej (wstęp jedynie za zaproszeniami).

Dla szerokiej publiczności, 6 czerwca o godz. 20, na wrocławskim rynku przed budynkiem Muzeum Pana Tadeusza zostanie zorganizowany plenerowy koncert L.U.C pt. „Kurier z Warszawy w Muzeum Pana Tadeusza”.

- Ilustrowane słuchowisko dobrze wpisuje się w najnowsze osiągnięcia Ossolineum w upowszechnianiu wiedzy historycznej, ponieważ jego ideą jest dialog pomiędzy kluczowymi dla naszej historii postaciami i wydarzeniami a współczesną kulturą artystyczną - zauważa dr Marcin Hamkało, wicedyrektor Ossolineum, zarządzający Muzeum Pana Tadeusza.

W ramach wydarzeń jubileuszowych planowana jest także konferencja naukowa w Ossolineum w terminie od 18 do 20 października 2017 r. Będzie to wydarzenie naukowe, prezentujące różnorodną problematykę, dotyczącą nie tylko dziejów zakładu, ale także innych polskich instytucji kulturalno-naukowych, powstających od końca XVIII w. do czasów współczesnych.

Uroczystości jubileuszowe odbędą się także we Lwowie. Złożą się na nie wystawy, m.in. „Kolekcje Ossolineum w zbiorach Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka” oraz „Kolekcja malarstwa Muzeum Lubomirskich w zbiorach Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. B.G. Woźnickiego”.

Obchody roku jubileuszowego zostaną wzbogacone przez okolicznościowe publikacje, przygotowane przez Wydawnictwo Ossolineum, które od 2013 roku znowu działa w strukturach zakładu.

- Z okazji 200-lecia przygotowujemy m.in. „Księgę darczyńców Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, będącą wyrazem wdzięczności wobec osób i instytucji, które wsparły zakład, przekazując mu swoje zbiory - mówi Dariusz Sośnicki, redaktor naczelny wydawnictwa.

Obchody jubileuszu stanowią historyczną klamrę spinającą przeszłość z przyszłością. Ossolineum rozpoczęło przygotowania do kolejnej inwestycji, jaką będzie budowa siedziby Muzeum Książąt Lubomirskich.

- W muzeum prezentować będziemy także zbiory Ossolineum, które zostały we Lwowie. Poddamy je konserwacji i wspólnie z ukraińskimi instytucjami kultury będziemy je opracowywać i eksponować - opowiada dr Marcin Szeląg, wicedyrektor Ossolineum.

Dodatkowo obchody uświetnią okolicznościowe: ekslibris 200-lecia Ossolineum, zaprojektowany i wykonany przez Wojciecha Jakubowskiego, karty pocztowe opublikowane i dystrybuowane przez Pocztę Polską oraz monety o nominałach 10 i 100 zł (wybicie i dystrybucja przez Narodowy Bank Polski).