Fragmenty rzeźb odnalezionych na poddaszu bazyliki św. Jerzego to najstarsze przykłady gotyckiej sztuki na Śląsku; być może w Polsce.
– Jesienią 2017 r. pracowałem przy Golgocie, pomniku ofiar I wojny światowej znajdującym się przy ziębickiej bazylice – mówi konserwator zabytków Piotr Pelc. – W tym czasie orkan Grzegorz zerwał fragment dachu kościoła. Na prośbę proboszcza udałem się na górę, by zobaczyć, jak te zniszczenia wyglądają od strony sklepień. Dostrzegłem wówczas leżące w dole (między sklepieniami a dachem) detale. Po przyjrzeniu się im, stwierdziłem, że moim zdaniem są to detale wczesnogotyckie. Autentyczność znaleziska potwierdził w ostatnim czasie dr Grzegorz Grajewski z Narodowego Instytutu Dziedzictwa we Wrocławiu.
P. Pelc wyjaśnia, że bazylika mniejsza św. Jerzego w Ziębicach to najstarszy wczesnogotycki kościół na Śląsku. – Odkryte detale rzeźbiarskie pochodzą z tej najstarszej na Śląsku wczesnogotyckiej świątyni dwunawowej. To prawdziwy skarb – podkreśla. – Dr Grajewski zauważył, że są tak cenne z kilku powodów. Pochodzą z wczesnego okresu, są bardzo interesujące rzeźbiarsko, na dodatek częściowo zachowała się na nich oryginalna polichromia – co jest bardzo rzadkie. Odnalezione detale to wykonane z piaskowca elementy rzeźbiarskie sklepień – zworniki, ale też konsole, służki sklepienne, fragment rozety wczesnogotyckiej. Kościół został wzniesiony w XIII w., ale potem, w XVIII w., ze względu na zagrożenie katastrofą budowlaną był przebudowywany. Odnalezione elementy są datowane na 1270 r. We wnętrzu po przebudowie umieszczono lżejsze ich kopie (oryginały były za ciężkie). Odnalezionych elementów jest 7 lub 8 (zależnie od sposobu liczenia – rozeta jest rozczłonkowana na dwie części).
Dodajmy, że Piotr Pelc dokonał również ważnego odkrycia w katedrze wrocławskiej w 2016 r. Rozpoznał w odnalezionym w jednym z katedralnych pomieszczeń obrazie zaginiony wizerunek Madonny z Dzieciątkiem – pierwotnie znajdujący się w Kaplicy Mariackiej w katedrze.
– Pan Piotr od razu po odnalezieniu detali powiedział: „Księże, mamy skarb” – wspomina ks. dr hab. Bogusław Konopka, proboszcz ziębickiej parafii. Wyjaśnia, że do ostatecznego potwierdzenia autentyczności znaleziska doszło po spotkaniu i konsultacji z Generalnym Konserwatorem Zabytków, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego dr hab. Magdaleną Gawin. – Chciałbym – dodaje kapłan – żeby po niezbędnej renowacji detale znalazły się w kaplicy św. Jerzego w naszej bazylice, gdzie każdy mógłby je oglądać. Myślę, że dokonane znalezisko uprawnia również do ubiegania się o tytuł pomnika historii dla naszej bazyliki.