Historia tego uroczystego obchodu sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa. Zgodnie z tradycją dwie Wigilie: Paschy Chrystusa i Pięćdziesiątnicy były czasem, kiedy Kościół udzielał sakramentów chrztu i bierzmowania. Wspominają o tym w swoich pismach papieże św. Syrycjusz (384-399) i św. Leon I (440-461), powołując się na przykład św. Piotra, który w dzień Zesłania Ducha Świętego ochrzcił trzy tysiące osób.

Liturgia Wigilii w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego opiera się bardzo mocno na słowach, gestach i symbolach. Początkową część obrzędów kapłan celebrował w szatach koloru fioletowego, świece na ołtarzu pozostały zgaszone - te znaki symbolizować mają upadek człowieka po grzechu pierworodnym. Celebracje otworzyła rozbudowana Liturgia Słowa, składająca się z 6 proroctw ze Starego Testamentu. Lektorzy odśpiewywali zawarte w Piśmie Świętym zapowiedzi odrodzenia człowieka w Chrystusie i zesłania Ducha Pocieszyciela. Wspomniana została m.in. ofiara Abrahama, przejście Izraelitów przez Morze Czerwone, a także wizja proroka Ezechiela o ożywieniu wyschniętych kości (Ez 37, 1-14). Po kolejnych czytaniach następował gregoriański śpiew biblijnych pieśni oraz modlitwa kapłana.

Po czytaniach miała miejsce liturgia chrzcielna. Obecni udali się do baptysterium (kaplicy chrzcielnej), prowadzeni przez niesiony na czele procesji paschał - symbol Zmartwychwstałego. Drodze do źródła chrzcielnego towarzyszył śpiew Psalmu 41 zaczynającego się od słów: "Jak łania spragniona dąży do strumieni wody, tak dusza ma tęskni za Tobą, Boże...". Przy chrzcielnicy kapłan w uroczystym śpiewie dokonał poświęcenia wody chrzcielnej (podobnie jak czynił to w Wigilię Paschalną). Obrzęd związany z przygotowaniem wody do Chrztu w tradycyjnym rycie jest bogaty w biblijne odwołania, m.in. do stworzenia świata, czy do wydarzeń w Kanie Galilejskiej. Pełen jest także wymownych gestów. Na pamiątkę chrztu św. kapłan pokropił zgromadzonych wiernych poświęconą wodą.

Częścią starożytnej liturgii chrzcielnej jest także Sakrament Bierzmowania, poprzedzony śpiewem "O Stworzycielu Duchu Przyjdź". Na mocy specjalnego upoważnienia od arcybiskupa wrocławskiego, sakramentu udzielił duszpasterz wspólnoty. Wszyscy zebrani modlili się wspólnie, za przystępujących do tego sakramentu "aby Bóg zesłał z niebios Dawcę siedmiorakich darów, Ducha Świętego Pocieszyciela". Kapłan namaścił młodych Krzyżmem Świętym i udzielił im specjalnego błogosławieństwa. Następnie procesja powróciła do głównego ołtarza przy śpiewie Litanii do Wszystkich Świętych. na ołtarzu zapalono na świece, umieszczono na nim relikwie świętych, a celebrans założył szaty koloru czerwonego - symbolizującego Ducha Świętego.

Centralnym punktem była uroczysta Msza św.. Podczas śpiewu "Gloria in excelsis Deo", rozdzwoniły się wszystkie dzwonki, podobnie jak podczas Wigilii Paschalnej. Kościół w ten sposób wyraża ogromną radość z tego wielkiego święta, a także chce przypomnieć "uderzenie gwałtownego wichru", który napełnił Wieczernik w dzień Pięćdziesiątnicy (Dz 2,2). Przy pięknym gregoriańskim śpiewie przeplatanym tajemniczą ciszą, przy dymie kadzidła wypełniającym świątynię, kapłan prosił Boga o przyjęcie złożonych na ołtarzu darów.

Liturgię celebrował ks. dr Ireneusz Bakalarczyk, diecezjalny duszpasterz wiernych tradycji łacińskiej, śpiew gregoriański prowadziła Schola Cantorum Sancti Joseph, a utwory organowe wykonał Tomasz Niestrój. Na liturgii obecni byli także klerycy z Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego.

Celebracja Wigilii otworzyła obchód Zesłania Ducha Świętego, który w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego trwa przez cały tydzień, aż do niedzieli Trójcy Świętej. W Niedzielę Zesłania Ducha Świętego zapraszamy do Kościoła na Piasku na Mszę Świętą o 18.00. W kolejne dni oktawy msza trydencka będzie odprawiana w kaplicy zimowej o 7.00.