Wokół ołtarza. Gloria Artis i spotkanie z bp. Andreasem Jerinem przejdź do galerii

Odznaczenia dla proboszcza katedry wrocławskiej oraz dla kustosza Muzeum Narodowego we Wrocławiu wiązały się między innymi z ich zaangażowaniem na rzecz rekonstrukcji dawnego ołtarza głównego katedry wrocławskiej ufundowanego przez bp. A. Jerina.

W muzeum trwa wystawa „Dwa ołtarze. Srebrne arcydzieła z wrocławskiej katedry”, na której można go zobaczyć.

Medale zostały wręczone przez wojewodę w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uroczystość odbyła się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu na początku sympozjum „Biskup Andreas Jerin i jego ołtarz”, współorganizowanego przez Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu. W spotkaniu uczestniczył m.in. wiceprezydent Wrocławia Adam Grehl.

Ks. prof. dr hab. Józef Mandziuk w wykładzie „Biskup Andreas Jerin – wybitna osobowość Kościoła Katolickiego na Śląsku” zaprezentował sylwetkę fundatora słynnego ołtarza (biskupa wrocławskiego w latach 1585-1596) – który podjął się dzieła odnowy katolickiej wspólnoty w sytuacji kryzysu, jaki przechodziła m.in. w związku z reformacją.

Pochodzący z mieszczaństwa, do Wrocławia przybył ze Szwabii (przedtem uzyskał doktorat w Bolonii). Stał się kanonikiem kapituły katedralnej, był rektorem wrocławskiego seminarium duchownego, a w 1585 r. kapituła – posiadająca wówczas takie uprawnienia – jednogłośnie wybrała go na biskupa. Dbał o wykształcenie kandydatów do kapłaństwa, o realizację uchwał Soboru Trydenckiego, przywiązywał wielką uwagę do sztuki sakralnej.

Jego fundacje artystyczne zaprezentowane zostały w wykładzie dr Barbary Szewczyk (zwróciła uwagę m.in. na przemyślaną koncepcję przebudowy prezbiterium katedry wrocławskiej), a dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu, omówił zagadnienia dotyczące nagrobka biskupa Andreasa Jerina.

Nagrobek ów znalazł się w nietypowym miejscu – w samym prezbiterium. Biskup na nim – wbrew zwyczajowi – nie ma szat pontyfikalnych, mitry czy pastorału. Jego wizerunek, ze wzrokiem skierowanym ku ołtarzowi, nabiera cech indywidualnego portretu. Wykonany za życia bp. Andreasa wyraża jego dbałość o upamiętnienie – w konkretnej formie.

Słuchacze mogli poznać nieco bliżej pewne cechy osobowości bp. Jerina – biskupa a zarazem księcia, pełniącego również funkcje polityczne, wypełniającego zadania dyplomatyczne, człowieka rzutkiego, przedsiębiorczego. Zatroskany o sprawy Kościoła, podtrzymywał sieć kontaktów w środowisku dworskim (m.in. pozyskiwał oryginalne… poroża dla cesarza), miejskim – dzięki czemu mógł korzystać z usług najlepszych rzemieślników. Utrzymywał zapewne bliskie relacje z Paulem Nitschem, wykonawcą figur na słynnym ołtarzu. Ów artysta, ewangelik, pośredniczył w nawiązywaniu kontaktów biskupa z innymi twórcami.

  Bohater sympozjum, fundator ołtarza. Agata Combik /Foto Gość

Ks. Paweł Cembrowicz omówił prace konserwatorskie w katedrze wrocławskiej związane z biskupem Andreasem Jerinem. Przypomniał dzieje wrocławskiej katedry – zbombardowanej 1 kwietnia 1945 r., odbudowanej w latach 1946-1951.

– Kiedy zostałem proboszczem katedry, moją uwagę zwrócił zniszczony pomnik w prezbiterium. Pamiętałem go jeszcze z czasów kleryckich. Wtedy w seminarium (przed podziałami diecezji) przebywało nawet 300 kleryków, młodsi siadali właśnie przy pomniku. Przypominał wtedy… straszydło  – wspominał kapłan.

Pod ów pomnik, epitafium bp. A. Jerina, zaprosił w 2015 r. Katarzynę Hawrylak-Brzezowską, ówczesną miejską konserwator zabytków. Zaproponowała najpierw przeprowadzenie jedynie konserwacji zachowawczej, ostatecznie jednak podjęte zostały prace kompleksowe – obejmujące także rekonstrukcję brakujących elementów (na przykład zwieńczenia). Prace prowadzone były w 2016 i 2017 r. Pierwszy ich etap prowadził zespół Jolanty Marosik, drugi – Doroty Wandrychowskiej. Członek pierwszego z nich, Piotr Pelc, w czasie prac dokonał ciekawego odkrycia – rozpoznał w zniszczonym obrazie cenny XVII-wieczny wizerunek Madonny z Dzieciątkiem.

Pytany o powrót do katedry zrekonstruowanego ołtarza bp. A. Jerina, ks. P. Cembrowicz zapowiada, że 25 czerwca, po patronalnych obchodach ku czci św. Jana Chrzciciela, rozpoczną się prace w prezbiterium katedry – stanowiące przygotowanie do wprowadzenia nowego ołtarza.

– Będą to prace budowlane, konserwatorskie – mówi. – Trzeba przyjrzeć się strukturze ścian w prezbiterium, oczyścić je. Obecny ołtarz z katedralnego prezbiterium ma być przeniesiony do kolegiaty św. Krzyża – do górnego kościoła. Ten, który znajduje się w górnej świątyni, ma trafić do dolnej. To wszystko wymaga jednak specjalnych przygotowań.

Kolejna część sympozjum dotyczyła już samego ołtarza – jego ikonografii, jego twórców, jego rekonstrukcji, a także samej teologii ołtarza.