Hołd dla pomordowanych profesorów lwowskich

Oficjalne obchody miejskie upamiętniające tę okrutną zbrodnię miały miejsce jak co roku pod pomnikiem Martyrologii Profesorów Lwowskich przy pl. Grunwaldzkim. Wzięły w nich udział władze państwowe, samorządowe, rektorzy wrocławskich uczelni, oficerowie Wojska Polskiego i mieszkańcy Wrocławia.

Wcześniej w kościele Najświętszego Serca Jezusowego została odprawiona Msza święta w intencji intelektualistów zamordowanych przez nazistów.

- Profesorowie lwowscy z obszaru dawnej II Rzeczpospolitej stali się przeciwieństwem nowej zbrodniczej wizji świata, której nośnikiem była III Rzesza Niemiecka. Nie było tam miejsca dla moralności, etyki, obyczajowości, nie było miejsca na wolność zewnętrzną i wewnętrzną, której symbolem są przecież środowiska akademickie, uniwersytety i profesura - przemawiał wojewoda dolnośląski Paweł Hreniak.

Podkreślił, że decyzja o fizycznej likwidacji przez nazistów intelektualnego środowiska Lwowa zapadła jeszcze przed wybuchem II wojny światowej w lipcu 1939 roku. Nazistowskie Niemcy tę grupę postrzegali jako szczególne zagrożenie dla ich nowej wizji świata.

- Oddajemy hołd profesorom lwowskim, którzy przeciwstawili się totalitaryzmowi i którzy w pierwszej kolejności ponieśli śmierć. Jak bardzo władza totalitarna bała się intelektualistów, świadczy tempo realizacji tego rozkazu. 30 czerwca 1941 roku Niemcy wkraczają do Lwowa, a już 4 lipca dochodzi do tej niewyobrażalnej zbrodni. To pokazuje, jak bardzo bano się tego środowiska - podsumował P. Hreniak.

Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk w swojej przemowie oświadczył, że tę smutną rocznicę mordu obchodzimy z dwóch powodów. Po pierwsze, z ogromnego szacunku do tych, którzy zginęli bez własnej winy, z powodu wierności swoim akademickim talentom. Dbali o intelektualny rozwój studentów, poświęcali się nauce i badaniom. Byli po protu intelektualną elitą Polski.

- Wrocław dziedzicząc akademicką spuściznę Lwowa, odziedziczył także w sposób szczególny pamięć o jej historii. To jednak za mało. Pamięć powinna być fundamentem naszego poczucia odpowiedzialności za krzewienie nauki i dbanie o nią. Po drugie, musimy być wyczuleni na wszelkie przejawy nietolerancji, mowy nienawiści, nieodpowiedzialnych i głupich słów. Od nich wszystko się zaczyna. Po nich przychodzą już tylko rzeczy gorsze - apelował J. Sutryk.

Prof. Marek Ziętek, przewodniczący Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola zaznaczył, że przy pomniku upamiętniającym ten fragment polskiej historii godzi się milczeć, a nie przemawiać. Z losu ludzi, którzy w tak straszny sposób zginęli, należy wyciągać wnioski na przyszłość.

- We Lwowie zobaczyłem przemarsz młodych ludzi z czarno-czerwonymi flagami, z okrzykami na ustach. Miesiąc temu w Białymstoku stałem w korku przyglądając się pochodowi narodowców z flagami. Wykrzykiwali hasła nieprzyjazne Polsce i Polakom, dla których ważna jest wolność i godne życie w naszym kraju. Środowiska akademickie niezależnie od ustroju i opcji politycznej mają obowiązek walki o wolność, tolerancję i wszelkie zrozumienie - mówił rektor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Wyraził nadzieję, że przyjaźń między Polakami a Ukraińcami będzie się rozwijała, a te dwa narody będą się rozumiały lepiej niż do tej pory.

- Uczelnie wyższe powołane są do tego, by krzewić humanizm i tego humanizmu nam wszystkich życzę - zakończył prof. Ziętek.

Kompania Honorowa Wojska Polskiego oddała salwę honorową, po której złożono wiązanki kwiatów pod Pomnikiem Pomordowanych Profesorów Lwowskich.

4 lipca, dokładnie w 78. rocznicę kaźni na profesorach lwowskich, Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu przy współpracy z Politechniką Wrocławską oraz Biblioteką Naukową Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki wydało przewodnik historyczny „Mortui vivunt. Przez Lwów i Wrocław szlakiem zbrodni  na Wzgórzach Wuleckich”. To pierwsza wspólna polsko-ukraińska publikacja poruszająca temat mordu dokonanego na polskiej inteligencji w lipcu 1941 r. we Lwowie.  

Przewodnik można nabyć w księgarni Centrum Historii Zajezdnia przy ul. Grabiszyńskiej 184 we Wrocławiu, a także w sklepie internetowym.