Co łączy bł. Euzebiusza z Wrocławiem, prócz tego, że jemu zawdzięczamy istnienie paulinów? Na życie zmarłego 750 lat temu Błogosławionego, podobnie jak na dzieje Dolnego Śląska, miały wpływ XIII-wieczne najazdy mongolskie.
Mobilna wystawa, 28 stycznia dostępna na placu przed bazyliką św. Elżbiety – kościołem garnizonowym we Wrocławiu, pozwala m.in. spojrzeć w twarz bł. Euzebiusza widoczną na wielu wizerunkach.
Zobacz zdjęcia:
Wyjaśnia, że według istniejących przekazów błogosławiony, prawdopodobnie zamożny, wykształcony kanonik, po przetrwaniu oblężenia Ostrzyhomia przez najeźdźców, rozdał swój majątek i z sześcioma współbraćmi zamieszkał w puszczy w górach Pilis. Tam w potrójnej grocie znajdującej się w pobliżu Pilisszántó zaczęli prowadzić proste, surowe życie pustelnicze.
Euzebiusz odznaczał się szczególną czcią dla krzyża Chrystusowego. W pobliżu wspomnianej potrójnej groty postawił nad źródłem krzyż. Pewnej nocy podczas modlitwy ujrzał w głębi lasu mnóstwo małych płomyków, które zbliżały się ku sobie i w końcu połączyły się w jeden wielki płomień. Modlił się o wyjaśnienie tej wizji. Odczytał ją jako wezwanie do zjednoczenia żyjących samotnie pustelników. Zbudowany później kościół Euzebiusz poświęcił Świętemu Krzyżowi. W średniowiecznych dokumentach przez wieki paulini nazywani byli „braćmi Świętego Krzyża”.
Już w 1262 roku Euzebiusz jako przełożony wspólnoty wraz z kilkoma współbraćmi udali się do papieża Urbana IV, prosząc go o uznanie zakonu żyjącego pod regułą św. Augustyna, ale nie uzyskali wówczas papieskiej zgody. Według datowanego na 1263 rok dokumentu, biskup Veszprém na zlecenie papieża zbadał wspólnotę pustelniczą, ale z powodu braku uposażenia nie zezwolił jej członkom na życie według wspomnianej reguły, natomiast w swojej diecezji sam nadał im regułę.
Euzebiusz zmarł 20 stycznia 1270 roku w dzisiejszym Pilisszentkereszt. Ostateczne Przebywający w Budzie w 1308 i 1309 r. legat papieski Gentilis zezwolił pustelnikom na życie zakonne według reguły św. Augustyna i utworzenie samodzielnej konstytucji zakonnej.
Za założyciela zakonu uważany jest bł. Euzebiusz, natomiast jego duchowym ojcem – obranym przez Błogosławionego – jest św. Paweł Pierwszy Pustelnik. To do jego życia odnoszą się poszczególne elementy paulińskiego herbu: palma daktylowa, lwy i kruk.