Madonna i Sobiescy. Wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu przejdź do galerii

Dzieje katedralnej Madonny nie są dokładnie znane. – Wiemy, że baron von der Goltz z Kłodzka zakupił to dzieło w XVIII w. – mówi kuratorka wystawy Małgorzata Macura. – Napisał list do proboszcza z Międzylesia, w którym wysnuł przypuszczenie, że obraz miał wcześniej należeć do Aleksandra Sobieskiego, syna Jana III Sobieskiego. Pisał, że papież Klemens XI ofiarował go Aleksandrowi – prawdopodobnie dla uhonorowania jego ojca w 30. rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej.

Taka informacja, o papieskim darze dla królewskiego syna dokonanym w 1713 r., znajduje się na arkuszu umieszczonym na ramie obrazu. Baron von der Goltz na prośbę jednego z hrabiów, który był właścicielem Międzylesia, podarował wizerunek międzyleskiej parafii. Nie wiadomo, kto był autorem obrazu. – W tym momencie możemy stwierdzić, że został namalowany według wzoru Madonny autorstwa Giovanniego Battisty Salviego, zwanego Sassoferrato – wyjaśnia M. Macura.

Zdjęcia:

Ks. Paweł Cembrowicz, proboszcz katedralnej parafii, podkreśla, że wizerunek Madonny otoczony jest w katedrze wielkim kultem. Koronowany został 25 lat temu przez Jana Pawła II na zakończenie 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu. – Główne obchody jubileuszowe odbędą się 11 września, w przeddzień liturgicznego wspomnienia Imienia Maryi – wyjaśnia.

To właśnie po zwycięstwie Jana III Sobieskiego nad Turkami w bitwie pod Wiedniem w 1683 r. decyzją papieża Innocentego XI liturgiczne obchody ku czci imienia Matki Bożej zostały rozszerzone na cały Kościół (najpierw przypadały na niedzielę po święcie Narodzenia Maryi, z czasem przeniesiono je na dzień 12 września).

Na wystawie zobaczyć można również piękne figurki przechowywane na co dzień w katedralnym skarbcu, umieszczone w bogato zdobionych ołtarzykach. Należały do samego Jana III Sobieskiego. Zostały podarowane katedrze przez Jakuba Sobieskiego i jego córkę Karolinę.

  Jedna z figurek z katedralnego skarbca. Agata Combik /Foto Gość

Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr, zwraca uwagę na fakt, że w muzealnych przestrzeniach nie pojawiał się dotąd temat obecności Sobieskich na Śląsku.

– Po raz pierwszy zatem prezentujemy artefakty związane z tą rodziną, zwłaszcza te, którymi wybitni reprezentanci Sobieskich obdarowali śląskie kościoły, w tym w szczególności katedrę pw. św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu. Również te, które znalazły się w naszym regionie i w jego stolicy po roku 1945 – mówi.

Jest wśród nich ufundowany przez Jana III Sobieskiego zegar z kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Rudkach koła Sambora (obecnie w Dziesławiu), który dotarł tu wraz z przesiedlanymi mieszkańcami Kresów, czy zbiory z przedwojennego Muzeum Narodowego im. Króla Jana III we Lwowie. Pamiątki po Sobieskich trafiały do kościołów i nie tylko. Znalazły się również w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

P. Oszczanowski zwrócił uwagę na skarby kultury znajdujące się na terenie obecnej Ukrainy, gdzie trwa dramat wojny. – Dedykujemy tę wystawę bohaterskiemu narodowi ukraińskiemu – podkreślił.

  Z bliska można przyjrzeć się również ramie obrazu. Agata Combik /Foto Gość

– Wystawa odsłania kulisy pojawienia się królewiczów Sobieskich na Śląsku na przełomie XVII i XVIII wieku” – mówi Małgorzata Macura, kuratorka wystawy. – Głównym bohaterem ekspozycji będzie Jakub Ludwik Sobieski (1667–1737), najstarszy syn Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery d’Arquien. Królewska para liczyła, że stanie się on sukcesorem korony, a Sobiescy będą trwać jako potężna dy-
nastia królewska. Stało się jednak inaczej. Przeznaczeniem Jakuba nie był Wilanów, a Oława i Żółkiew.
Wyjaśnia, że prawa do Oławy królewicz uzyskał w 1691 r. dzięki małżeństwu z Jadwigą Elżbietą Neuburską (1673–1722). Na stałe zaczął tam rezydować po przegranej elekcji na króla Rzeczpospolitej Obojga Narodów w 1697 r. Objął oławski zamek po Ludwice Anhalckiej (1631–1680), matce ostatniego śląskiego Piasta, Rezydował na nim z przerwami do 1734 r.
Na wystawie zobaczyć można jeden z listów Marii Kazimiery do syna Jakuba, wspomniany zegar, obrazy i grafiki dotyczące rodziny Sobieskich.

  Matka Boża Adorująca. Agata Combik /Foto Gość

Wybrane wydarzenia edukacyjne towarzyszące wystawie:

• 27 marca, 10 i 23 kwietnia, 15 i 22 maja, 13.00 – oprowadzania kuratorskie po wystawie, prowadzenie: Małgorzata Macura;
• Wtorki i czwartki w czasie trwania wystawy, 12.00 i 14.00 – „15 minut z Madonną Sobieskich” – cykl oprowadzań po wystawie, prowadzenie: edukatorzy MNWr;
• 19.03, 16.00 – „Życie kulturalne królewiczów Sobieskich na Śląsku” – wykład Małgorzaty Macury, kuratorki wystawy;
• 2.04, 16.00 – „Sobiesciana. Krótka opowieść o budowaniu legendy i trwaniu pamięci o rodzie Sobieskich” – wykład dr Marty Gołąbek, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie;
• 9.04, 16.00 – „»Pod tym znakiem zwyciężysz«. Kult maryjny w kręgu rodziny Sobieskich i jego znaczenie” – wykład Jarosława Pietrzaka;
• 30.04, 12.00 – „Śladami Sobieskich” – spacer po Oławie, prowadzenie: dr hab. Piotr Oszczanowski i Małgorzata Macura;
• 7.05, g. 16.00 – „Archiwum Sobieskich z Oławy – zawartość i burzliwe losy” – wykład dr Anny Ziemlewskiej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Dla dzieci:

• 19.03, 11.00 – „Sukienki Madonny” – warsztaty plastyczne dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie: Izabela Trembałowicz-Chęć;
• 30.04, 11.00 – „Być jak sarmata. Wychowanie i moda czasów Jana III Sobieskiego” – zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży w wieku 8–15 lat, prowadzenie: Grzegorz Wojturski.