Chorał gregoriański – co dla wielu jest dziś nieoczywiste – ma pierwsze miejsce w liturgii w porównaniu z innymi śpiewami, czy to wielogłosowymi, czy też pieśniami kościelnymi. Przez Sobór Watykański II został wprost określony jako własny śpiew liturgii rzymskiej. Mimo to w ostatnim 60-leciu w praktyce został zepchnięty na margines. Istnieją jednak inicjatywy, które pomagają pasjonatom chorału zdobywać wiedzę i muzyczne doświadczenie, tak, by muzyka wyrosła z łona Kościoła mogła i dziś poruszać serca wiernych uczestniczących w liturgii.

Kształtowanie gustów

– Zajmowanie się chorałem gregoriańskim to nie rekonstrukcja historyczna – zaznacza Łukasz Czartowski, absolwent studiów ze śpiewu gregoriańskiego na Papieskim Instytucie Muzyki Sakralnej w Rzymie oraz poznańskiej Akademii Muzycznej na kierunku muzyka kościelna, który jest inicjatorem kursu Convivium Gregorianum. Tłumacząc, czym dla Kościoła jest chorał, używa porównania do świeckiej muzyki klasycznej. Zaznacza, że gdyby przyjąć kryterium masowości, koncerty oraz przedstawienia w filharmoniach i operach powinny być zarzucone, bo statystycznie i na co dzień ludzie częściej słuchają piosenek w komercyjnych radiach i bawią się np. na wielkich imprezach techno.

– Tak się jednak nie dzieje. Rosną i kształcą się kolejne pokolenia muzyków klasycznych, wokalistów i instrumentalistów, którzy utożsamiają się z tym gatunkiem i wiedzą, że jest to część kultury wyższej. Podobnie jest w przypadku muzyki chorałowej w porównaniu do współcześnie wykonywanej muzyki sakralnej w kościołach – przekonuje. Podkreśla, że dla człowieka osadzonego w wysokiej kulturze oraz świadomego jej wartości, kryterium działania stanowić będzie nie podążanie za gustami, ale zmotywowane działanie na rzecz ich kształtowania i wychowywanie przyszłych pokoleń, by i one potrafiły czerpać z bogactwa kultury. – Chorał gregoriański wyrasta z samego Kościoła, dlatego bez względu na epokę zawsze będzie miał coś człowiekowi wierzącemu do zaoferowania. Z tego wynika zasadnicza rzecz: wychowujemy przyszłe pokolenia wierzących do wysokiej kultury muzycznej Kościoła nie tylko dlatego, by byli ludźmi wrażliwymi i wzbogaconymi, ale też ze względu na to, by sama kultura była częścią ich życia religijnego i duchowego – tłumaczy.

Łukasz Czartowski przyznaje jednak, że w muzyce liturgicznej jest miejsce na wielorakość gatunków. – Nie możemy ignorować rzeczywistości. Ważne, by utwory posiadały niezbędne przymioty: świętość, powszechność, służebność wobec liturgii, formę wokalną i instrumentalną. O tym mówią dokumenty Kościoła. Chorał gregoriański jest w tej kwestii muzyką wzorcową, ale występuje również przestrzeń do współistnienia. Praktyka pokazuje, jak dobrze obok siebie mogą funkcjonować pieśni ludowe, chorał gregoriański i muzyka chóralna wraz z organami – wyjaśnia.

Zapisz się już dziś

W wakacje odbędzie się już druga edycja kursu chorału gregoriańskiego Convivium Gregorianum. – To propozycja zarówno dla tych, którzy dopiero zaczynają się interesować chorałem, jak i również dla tych, którzy są zawodowymi muzykami. Chorał gregoriański jest dla każdego, bez względu na stan, wiek czy płeć – przekonuje w zaproszeniu Ł. Czartowski.

Wydarzenie zaplanowane w terminie 16–22 lipca odbędzie się na trzech poziomach zaawansowania. Wykłady – trzy razy dziennie – poprowadzą: Raúl Orlando Arreguín Rosales, kantor, zastępca dyrektora i archiwista w Cappella Giulia przy kapitule bazyliki św. Piotra w Rzymie, prof. Marta Kierska-Witczak, dyrygentka, gregorianistka, organizatorka życia muzycznego, oraz Ł. Czartowski.

– Uczestnictwo w naszym kursie to nie tylko zdobywanie wiedzy i umiejętności. Liturgie będą sprawowane w prawie każdym kościele na wrocławskim Ostrowie Tumskim, a szczególnym wydarzeniem będą pierwsze nieszpory o bł. Czesławie [patronie Wrocławia – przyp. red.], odśpiewane w klasztorze św. Wojciecha – zaznacza. Dodaje, że codzienne Msze św. będą sprawowane po łacinie, naprzemiennie w zwyczajnej formie rytu rzymskiego (posoborowej) oraz w formie nadzwyczajnej (tzw. Msza trydencka). Zaplanowano również Mszę św. żałobną w intencji śp. papieża Benedykta XVI.

Formularz zapisów na kurs oraz szczegółowe informacje można znaleźć na: www.kursy.scholalumen.pl.