Boże Narodzenie w księgach malowane

To ekspozycja, która staje się mostem między przeszłością a współczesnością, przypominając o uniwersalnych wartościach Bożego Narodzenia. Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu zaprasza na wystawę "Święta Bożego Narodzenia w zbiorach specjalnych: tradycja, duchowość, kultura".

- Podczas tej niezwykłej ekspozycji przeniesiemy się w czasie, by odkryć bogactwo tradycji bożonarodzeniowych przez wieki. Sceny Narodzenia Jezusa - od prostych wyobrażeń po pełne symboliki dzieła mistrzów - pokażą, jak przez wieki sacrum i profanum łączyły się w świąteczną opowieść - tłumaczy Anna Szczotka-Sobiecka, kierownik Czytelni Zbiorów Specjalnych.

Wystawa prezentuje wyjątkowe rękopisy, osobiste zapisy liturgiczne z pięknymi miniaturami i ornamentami. Znajdziemy tam także starodruki, które odkrywają duchowy wymiar świąt przez kazania czy modlitwy adwentowe. - W swoich zbiorach mamy głównie księgi klasztorne i trochę tych diecezjalnych. W dawnych czasach kilku wyspecjalizowanych śpiewaków zakonników stało w klasztorze przy wielkiej księdze, bo nie było ich stać na osobne śpiewniki. Dlatego w tych rękopisach nuty są naprawdę duże, żeby je dobrze widziało kilka osób w ciemnym kościele. Taka księga może mieć 50 cm wysokości i więcej. I w niej następują zmienne zgodne z kalendarzem liturgicznym. Zatem gdy pojawiają się jakieś ważne okazje - np. Boże Narodzenie - to ktoś sponsorował artystę, który wykonywał piękny inicjał, czyli pierwszą literę - opowiada dr Adam Poznański z Oddziału Rękopisów Biblioteki UWr.

- Często zawierają one jakieś sceny z Biblii czy z życia. W średniowieczu nie było przecież pocztówek. Co ciekawe, te inicjały zachowały żywe barwy po kilkuset latach. Piękniejsze niż na zdjęciach. To naprawdę niesamowite - dodaje Magdalena Radziszewska-Kruk, bibliotekarz Czytelni Zbiorów Specjalnych.

Biblioteka prezentuje muzykalia, dawne kolędy i pieśni, ukazujące rozwój świątecznej muzyki - od melodii ludowych po złożone kompozycje - nuty, śpiewniki polskie i niemieckie. Na szczególną uwagę zasługują grafiki i ryciny - sceny Narodzenia Pańskiego, Zwiastowania oraz Pokłonu Trzech Króli. - Najstarsze inicjały, które prezentujemy, pochodzą z XIII-wiecznych klasztorów śląskich, np. od cystersów. Ale mamy także XV-, XVI- i XVII-wieczne rękopisy - opowiada dr Poznański.

Wystawa ma charakter popularyzatorski i zachęca do korzystania ze źródeł, także w sposób multimedialny - np. przez cyfrową bibliotekę. Wiele woluminów zostało już zdigitalizowanych i np. rękopisy możemy z bliska obejrzeć na ekranie komputera czy laptopa.

- Pokazywane w gablotach zbiory zabierają również zwiedzających w podróż dzięki mapom z XVI w., które ukazują miejsca związane z narodzeniem Jezusa w Ziemi Świętej, np. królestwo Judy i Izraela, łącząc tradycję bożonarodzeniową z geograficznym i religijnym spojrzeniem na świat - mówi A. Szczotka-Sobiecka.

Ekspozycję można oglądać przy ul. Fryderyka Joliot-Curie 12 na poziomie 3, obok Czytelni Zbiorów Specjalnych, w godzinach pracy biblioteki.

Więcej o niej napiszemy w pierwszym, noworocznej numerze wrocławskiego "Gościa Niedzielnego".