Gołąb, ryba i obrażony prorok

Biblista zaprezentował geografię oraz zmieniający się "układ sił" w Ziemi Świętej i wokół niej - realia pomagające zrozumieć wiele wydarzeń historycznych. Przypomniał, że po śmierci króla Salomona nastąpił rozpad jego państwa na dwa organizmy - państwo północne, ze stolicą w Samarii, oraz południowe, czyli Judę, ze stolicą w Jerozolimie. W pierwszym - dużo większym - panował Jeroboam, w drugim - Roboam, a następnie władcy z rodu Dawida.

Ks. prof. Stasiak ukazał potęgę imperium asyryjskiego, które w 722 r. - dzięki najazdom Sennacheryba - podbiło m.in. Fenicję i Izrael - północne państwo. Niniwa w tamtych czasach stała się stolicą Asyrii. - Przez długie lata była dla Izraelitów symbolem znienawidzonego wroga. Kiedy Jonasz powołany został przez Boga, by wzywać mieszkańców tego miasta do nawrócenia, tak by mogli uniknąć kary Bożej, nie miał na to ochoty. Jego postawę można wyrazić w słowach: "A niech giną!", "Dobrze im tak!" - wyjaśniał prelegent.

Wskazał na kilka ważnych tematów pojawiających się w Księdze Jonasza. Jednym z nich jest niemożność ucieczki przed Bożym powołaniem, ukazanie "nacjonalizmu wiary" Izraela oraz Bożego zamysłu - uniwersalizmu zbawienia. Wyjaśniał, że z założenia judaizm miał mieć wymiar misyjny - Izraelici powinni byli głosić innym narodom jedynego Boga, praktyka jednak wyglądała inaczej.

  Ks. prof. Sławomir Stasiak mówił o krajach Żyznego Półksiężyca. Agata Combik /Foto Gość

- Niektórzy uważają, że Księga Jonasza to midrasz (komentarz teologiczny) do 2. i 3. rozdziału Księgi Sofoniasza, gdzie mowa o wspomnianym uniwersalizmie - mówił. Zauważył, że można dostrzegać w historii Jonasza elementy symboliczne (zagubiony w odmętach morskich prorok, wyzwolony z potęgi śmierci) lub alegorię historyczną. - Niniwa w języku aramejskim oznacza "dom ryby", czyli wielka ryba w historii Jonasza oznaczać może Asyrię. Imię Jonasz pochodzi od "gołąb", "gołębica" (która była też symbolem Izraela). Asyria-ryba chce połknąć Jonasza, tymczasem zostaje przez niego uratowana - tłumaczył.

Podkreślił, że Księga Jonasza to nie jest tylko "zwykłe" opowiadanie; znajduje się ona na styku literatury prorockiej i mądrościowej. W Ewangelii słyszymy słowa Jezusa: "Albowiem jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi. Ludzie z Niniwy powstaną na sądzie przeciw temu plemieniu i potępią je; ponieważ oni wskutek nawoływania Jonasza się nawrócili, a oto tu jest coś więcej niż Jonasz" (Mt 12,40-41).