Wstań, który śpisz

Publiczny grzech, publiczna pokuta

Sakrament spowiedzi św. czy pokuty i pojednania, jak go nazywamy od początków dziejów chrześcijaństwa, zmieniał swoją oprawę w zależności od akcentu, jaki się kładło na poszczególne jego części. Dziś trudno nam sobie wyobrazić, iż w starożytności chrześcijańskiej i początkach średniowiecza najbardziej intymna i delikatna sfera życia duchowego człowieka, jakim jest sumienie, nie miała charakteru prywatnego, ale wspólnotowy. Zło, jakiego dopuszczał się człowiek, tak jak obecnie, dotykało nie tylko duszy konkretnego grzesznika, ale całego Kościoła. W tamtych czasach było to bardziej eksponowane i uwidaczniane w społeczności chrześcijańskiej. Skoro zatem grzech był raną wspólnoty, a grzesznik, poprzez popełnienie go, wyłączał się z niej, to także wynikające z miłosierdzia przebaczenie i powrót do - używając określenia biblijnego, stada zagubionej owcy - wspólnoty musiał mieć charakter publiczny.

Ujmując to bardziej syntetycznie: dawniej akcent był położony nie na wyznaniu grzechów i rozgrzeszeniu, a na podjęciu czynów pokutnych mających na celu prawdziwą poprawę człowieka, przewartościowanie jego dotychczasowego stylu życia.

Zazwyczaj dniem nakładania pokuty publicznej była Środa Popielcowa. Biskup, po dokonaniu aktu posypaniu głów popiołem, wyprowadzał pokutników z kościoła na wzór wypędzenia z raju pierwszych rodziców Adama i Ewy. Po czasie wyznaczonym na pokutowanie i żałowanie za swoje czyny, w Wielki Czwartek, u progu świąt Paschalnych dokonywano uroczystego obrzędu pojednania pokutników.

W pontyfikale Duranda, bp. Mende, żyjącego w XIII wieku wybitnego liturgisty i prawnika, znajdują się obrzędy pojednania bardziej rozbudowane i udramatyzowane niż w poprzednich księgach liturgicznych, a w szczególności pontyfikału rzymsko-galijskiego. Zamieszczone w nim teksty zawierają dialog między celebransem a pokutnikami, oraz odpowiednie przepisy liturgiczne opisujące konkretne podejmowane akty. Dla nas ważne jest to, iż przedstawione na kartach tej księgi obrzędy są bardzo podobne do tych które celebrowane były w nadodrzańskiej diecezji.

O obrzędach w katedrze wrocławskiej czytaj na następnej stronie.

Polub nas, a nie przegapisz żadnej naszej informacji: