Nuncjusze św. Jadwigi

Przeglądając Żywot św. Jadwigi, szczególnie zawierający jej Legendę Obrazową zawartą w słynnych kodeksach: lubińskim (1353), hornigowskim (1451) czy Baumgartena (1504) na uwagę zasługuje miniatura ukazująca duchownych, którzy wręczają ówczesnej ksieni Gertrudzie dwie papieskie bulle Klemensa IV. Dokumenty te i okoliczności ich opublikowania mają istotne znaczenie biorąc pod uwagę chronologię wydarzeń, gdyż jest to czas po kanonizacji, ale przed inauguracją jej kultu na Śląsku w trzebnickim klasztorze cysterek.

Misja z papieskiego dworu

Uroczystości kanonizacyjne św. Jadwigi w kościele dominikańskim w Viterbo dnia 26 marca 1267 roku celebrowane przez papieża Klemensa IV w obecności licznych dostojników kościelnych i świeckich nie zakończyły wprowadzania jej kultu w Kościele. Ze względu, iż akt ten dokonany został w innej przestrzeni geograficznej potrzebą było w dalszym etapie dokonanie obrzędów uzupełniających wyniesienia nowego świętego na ołtarze co odbywało się w miejscu pochówku ciała świętego.

Wspomniana powyżej miniatura zawiera tytuł sceny informujący wspólnotę mniszek Cysterek i ksienię Gertrudę o dokonanej kanonizacji księżny Jadwigi. Ale, czy rzeczywiście jest to graficzne ukazanie tego konkretnego wydarzenia jak chcą historycy zajmujący się kultem świętej? W hagiografii jadwiżańskiej przyjęto, iż dokumenty trzymane przez posłańców to bulle kanonizacyjne św. Jadwigi, które zostały doręczone: jedna jak to widać na obrazie ksieni Gertrudzie, a druga po dalszej podróży arcybiskupowi Januszowi metropolicie gnieźnieńskiemu, do którego jest adresowana.

W Żywocie św. Jadwigi czytamy: „Gdy zaś pracowici, przezacni najprzewielebniejsi posłowie: Salomon, Mikołaj i Engelbert z Bullą Kanonizacyjną do Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i do wszystkich w tych krajach biskupów od papieża wydana, tudzież i z komisją na podniesienie ciała nowej świętej, do Śląska powrócili z wielką przyjęto ich czcią i radością”. W bulli nie ma mowy o dostarczeniu jej konwentowi cysterek, ale co oczywiste i zrozumiałe, opatka Gertruda, córka św. Jadwigi, wystarała się o ten dokument dla archiwum konwentu, które stało się głównym ośrodkiem jej kultu.

Z powyższego cytatu wynika zatem, że przedstawiciele wnioskodawców kanonizacji przybyli z informacją o dokonanym w Viterbo akcie. Dokument ten musiał zostać dostarczony także do krajów ościennych, gdyż papież w homilii wygłoszonej podczas uroczystości kanonizacyjnej wyraźnie zaznaczył, że święto Jadwigi ma być obchodzone w Niemczech Polsce i Czechach.

Omawiana miniatura przedstawia wysłanników dworu papieskiego na co wskazują jednolite stroje duchowne z kapeluszami pontyfikalnymi zwanymi galero. W związku z tym nie są to wspominani powyżej polscy przedstawiciele w kurii papieskiej prowadzący sprawę kanonizacji. Taki pogląd każe zatem odrzucić wersję o tym, że analizowana scena przedstawia wręczenie Gertrudzie bulli kanonizacyjnej. W takim razie, co to są za dokumenty?

Czytaj na kolejnej stronie.