Tradycja Żywego Kościoła cz. 4

Post według św. Cezarego z Arles

Uznawany za jednego z założycieli Kościoła w Galii św. Cezary z Arles żył w l. 470/471-542. Pochodził z rodziny chrześcijańskiej i od młodych lat związany ze Służbą Bożą. Wpierw jako niższy duchowny w Chalon, następnie jako mnich w klasztorze na wyspie Leryn. Ze względu na zbyt ascetyczne życie i wielkie umartwienia postne wysłany został na leczenie do Arles. Tam biskup Eonniusz, po uzyskaniu zgody przełożonych, udzielił Cezaremu święceń diakonatu a następnie po pewnym czasie prezbiteratu. W 499 roku mianowany został opatem klasztoru męskiego w Arles. Po śmierci Eonniusza wybrano go na biskupa. Bogate życie duchowe Cezarego, jego praktyka życia zakonnego oraz służba jako pasterza Kościoła wpłynęła na twórczość piśmienniczą skierowaną wobec osób życia monastycznego.

Wśród zachowanych pism poświęconych temu zagadnieniu odnajdujemy również Reguły zakonne dla mężczyzn i kobiet. W źródle tym znajdują się przepisy dotyczące praktyk ascetycznych, w tym zasady związane z postem. Według Reguły dla mnichów, spisanej bardzo chaotycznie bez wewnętrznego uporządkowania i konwencji, odnajdujemy następujące nakazy dotyczące praktyki postu: po pierwsze w okresie postu spożywa się posiłek raz dziennie (zazwyczaj jest to wieczerza), składający się z trzech dań, a w wypadku dwóch posiłków po dwa dania. Po drugie do posiłku podawane były w poście trzy kubki napoju.

Reguła zakazywała jedzenia i picia we własnym zakresie. Praktykowanie postu św. Cezary powiązał z ówczesnym kalendarzem liturgicznym. Dla zobrazowania tej zasady warto przytoczyć w całości stosowny fragment źródła: "Od świętej Wielkanocy aż do miesiąca września pości się tylko w środy i piątki. Od września do Bożego Narodzenia pości się codziennie. I znów na dwa tygodnie przed Wielkim Postem zaczyna się pościć co dzień, wyjąwszy niedziele w które absolutnie nie godzi się pościć z uwagi na zmartwychwstanie Pana. Kto by pościł w niedzielę, grzeszy. Od Bożego Narodzenia do drugiej niedzieli przed Wielkim Postem - w poniedziałki, środy i piątki; następnie pości się co dzień aż do Wielkanocy, wyjąwszy niedziele. Kto pości w niedziele grzeszy” (cyt. za: Cezary z Arles, Pisma Monastyczne, Kraków 1994).

Widać w powyższym passusie, że zagadnienie postu było bardzo ważne dla św. Cezarego i jego mnichów, bardzo radykalnie podchodzi do świątecznego charakteru niedzieli, a jednocześnie surowo reguła traktuje okres jesienny (zapewne związany ze zbiorami płodów rolnych, co mogło wpływać na poluzowanie dyscypliny pokarmowej) oraz okres Wielkiego Postu, co nie jest w tym wypadku dziwne, stanowi raczej normę w tym okresie w środowisku zakonnym.