Nowy numer 17/2024 Archiwum

Tu leży powstaniec wielkopolski nazywany przez Niemców "polskim bandytą"

27 grudnia po raz pierwszy obchodziliśmy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. We Wrocławiu mamy miejsca pamięci tego największego zwycięskiego polskiego zrywu niepodległościowego. To mogiły powstańców.

Z okazji Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu przy grobie wojennym Antoniego Cebulskiego - powstańca wielkopolskiego - wrocławianie oddali hołd jemu i ponad 120 tys. uczestnikom zwycięskiego zrywu.

Uroczystość uświetnił obecnością pan Jan Pawlak z rodziny Antoniego Cebulskiego - jedynego powstańca pochowanego na Dolnym Śląsku, który zmarł w trakcie powstania. Stąd też jest to jedyny grób powstańca wielkopolskiego który jest grobem wojennym, utrzymywanym przez wojewodę.

- Cebulski zmarł w trakcie trwania powstania - odszedł wskutek odniesionych ran 3 lutego 1919 roku w Leśnicy, w lazarecie fortecznym ówczesnej twierdzy Wrocław.  Miał 23 lata. Jego grobem do 1945 roku opiekowała się Polonia Wrocławska, szczególnie harcerz Władysław Zarembowicz - mówi Damian Mrozek, radny Sejmiku Województwa Dolnośląskiego i doradca wojewody dolnośląskiego ds. kontaktów z organizacjami pozarządowymi i kombatanckimi.

Antoni Cebulski był weteranem armii niemieckiej oraz Legionów Polskich w okresie I wojny światowej, który wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Dwukrotnie ranny na początku 1919 roku dostał się niewoli i był leczony w szpitalu w Leśnicy oraz lazarecie fortecznym ówczesnej twierdzy Wrocław.

Według świadka, na mogile pierwotnie stał dębowy krzyż z metalową emaliowaną tabliczką: „Hier ruht ein polnischer Aufstaender Anton Cybulski” z datą urodzin i śmierci. Nie istnieje jednak żadne jego zdjęcie z tego okresu. Nazistowskie prześladowania w latach trzydziestych, jakie dotknęły ludność polską zamieszkałą w Niemczech, nie ominęły grobów, zwłaszcza związanych z krzewieniem kultury, oraz patriotów. Dzięki jednemu z polskich harcerzy zbeszczeszczenie grobu powstańca nabrało rozgłosu. Władysław Zarembowicz, najbardziej znany z walki o równe prawa dla Polaków wrocławianin, w 1937 r. (lub w 1934 r.) sfotografował niemiecki napis, jaki został umieszczony na mogile („einer der polnischen Banden”). W wyniku interwencji dyplomatycznej napis usunięto.

Okolicznościowe przemówienie 27 grudnia na cmentarzu wygłosił wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa. Damian Mrozek przypomniał sylwetkę Antoniego Cebulskiego oraz ponad 100-letnią historię jego grobu.

Cześć powstańcom wielkopolskim oddali przedstawiciele Związku Piłsudczyków, Garnizonu Wrocław, Policji, Straży Pożarnej, przedstawiciel Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Instytutu Pamięci Narodowej i Towarzystwa Semper Fidelis.

We Wrocławiu znajdują się także mogiły innych powstańców wielkopolskich. Część z nich została objęta projektem "Ocalamy". To mogiły: Bolesława Ćwikły, Jana Dzierżykraja-Morawskiego, Jana Gibasiewicza, Stanisława Gierusza, Wojciecha Grodzkiego, Piotra Jarysza, Antoniego Rosika-Rosińskiego i Józefa Wojtkowiaka.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Zapisane na później

Pobieranie listy