Biskup Duszpasterz i jego symboliczne nauczanie

Św. Piotr Chryzolog określany od średniowiecza jako "o Złotych Słowach", jak rozważaliśmy to ostatnio, przedstawiał w swoich kazaniach niejako "teologię postu", będąc przede wszystkim homiletą i duszpasterzem wychodził z praktycznego założenia przeżywania postu jako lekarstwa dla ludzkiej duszy trawionej chorobą grzechu oraz otwarciem się na czynienie w tym okresie konkretnych dzieł miłosierdzia chrześcijańskiego.

Powracając do jego oryginalnej myśli szczególną uwagę chcemy zwrócić wobec rzeczywistości symbolicznej jaką kreśli w przepowiadaniu Ewangelii. Dla św. Piotra zasadniczym punktem wyjścia, oraz ideałem postu jest św. Jan Chrzciciel - Mistrz Pokuty i Wyrzeczenia. "Pokutowanie, jako forma życia św. Jana Chrzciciela, było wyrazem służenia wyłącznie Bogu, a nie przemijalnemu światu i diabłu" (cyt. D. Kasprzak, Duszpasterze V wieku, Kraków 2008).

W dalszych swych przemyśleniach - co jest pewnym novum dla historii teologii i liturgii - św. Piotr o Złotych Słowach chrześcijańską praktykę postu opiera na założeniu, iż jest on kontynuacją dzieła Chrystusa. Stąd nabiera kolorytu bardzo osobowego i duchowego jednocześnie, gdyż wpływa na jednoczenie się ze zwycięskim misterium wcielonego Boga, jakie zostało dokonane poprzez błogosławioną śmierć i chwalebne Zmartwychwstanie Jezusa. Przyjmując praktyki postne wierny staje się członkiem "wojska niebiańskiego i armii sakramentów". Jak widzimy i u tego wielkiego Doktora pojawia się znana od czasów św. papieża Leona Wielkiego militarna retoryka teologiczna.

Kończąc warto jeszcze przywołać określenia jakie stosował św. Piotr Chryzolog próbując zobrazować swoim słuchaczom rzeczywistość postu i jego znaczenia jako umocnienia pokutnika na drodze do Boga. Post jest zatem: "skałą Bożą, obozem Chrystusa, murem duchowym, sztandarem wiary, znakiem czystości i trofeum świętości" (Duszpasterze V wieku). Święty biskup przestrzega jednakże przed głównym zagrożeniem jakie może się pojawić przy podejmowaniu praktyki postu. Według niego post musi być praktyką dobrowolną, a nie związany z jakimkolwiek nakazem, gdyż tylko wtedy posiada przez Bogiem wartość zasługującą gdy jest podejmowany jako czyn dobrowolny.

***

Niniejsza część kończy nasze wielkopostne rozważania. Wchodzimy bowiem w czas Triduum Paschalnego, gdy wraz z Chrystusem będziemy w Wieczerniku i jak św. Jan w Wielki Czwartek podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej spoczniemy na piersi i sercu Boga tak bliskiego człowiekowi. W Wielki Piątek staniemy na Kalwarii, by być nie tylko świadkiem, ale i uczestnikiem Męki i Śmierci Jezusa. W Wielką Sobotę okryjemy się żałobą po śmierci naszego Pana, mistrza i przyjaciela, ale z sercem w którym rozpalać się będzie wraz z upływającym czasem nadzieja naszego odkupienia i radość gdy razem z kobietami udającymi się do Świętego Grobu odkryjemy Prawdę - nie ma Go bo Pan Zmartwychwstał.

Takiemu duchowemu i intelektualnemu przygotowaniu do tych wielkich dni miała służyć nasza seria. Życzę wszystkim, by udział w Misterium Paschalnym Jezusa Chrystusa był nie tylko Żywą - bo rytualnie kultywowaną - Tradycją Kościoła, ale prawdziwym sensem naszego życia i osobistym Zwycięstwa nad tym co wydaje się być niepokonalne w nas samych.

"Gdybym się uchylił przed grobem, nie mógłby powstać żaden człowiek z martwych; gdyby mnie śmierć nie pochłonęła, nie musiałaby zwrócić swej zdobyczy. Radujcie się, uczniowie, bo dziś raduje się wszystko". (cyt. za Cyryllonos (IV/V w.), Pan wypełnił swe poselstwo, Muza Chrześcijańskiego Wschodu, Kraków 2008).